W drugiej lekcji „Python dla inżynierów” nauczę Cię jak tworzyć napisy w Pythonie i jak operować na nich. Potrafisz już co prawda pisać proste procedury obliczeniowe, ale jak wykorzystać wyniki z Pythona do Twoich projektów? „Gołe” wyniki nie przydadzą się na wiele. Jak zatem pokazać wyniki tych obliczeń? Jak wprowadzić do algorytmów Pythona napisy i jak je później wyświetlić? Tego nauczysz się z tej lekcji!

Aby wykorzystać w projekcie stworzone przez Ciebie w Pythonie algorytmy obliczeniowe, potrzebujesz odpowiednio sformatowanego tekstu, który będziesz mógł dowolnie zmieniać i następnie wklejać tam gdzie chcesz. Nauczę Cię jak radzić sobie z napisami w Pythonie, ponieważ jest to bardzo przydatne! Nauczę Cię też jak tworzyć własne raporty obliczeniowe do wykorzystania bezpośrednio w Twoich obliczeniach statycznych.

Dzisiaj nauczę Cię następujących operacji na napisach (ang. strings):

Tworzenie napisów
Wyświetlanie napisów
Podstawowe operacje na napisach
Właściwości napisów
Metody wbudowane napisów
Formatowanie napisów
Przykład zastosowania napisów: Raport z obliczeń

1. Tworzenie napisów

Napisy w Pythonie to ciąg znaków, które służą do przechowywania informacji (danych) tekstowych. Ciąg ten ma ściśle określoną kolejność znaków (sekwencja znaków). Np. napis tekst Python widzi jako zbiór liter o konkretnej kolejności. Sekwencyjność w Pythonie ma duże znaczenie – powiem o tym więcej za chwilę.

Bardzo często ciągi znaków w Pythonie określa się zamiennie jako napis, string (wersja angielska) lub łańcuch znaków. W tej lekcji będę używać zamienne tych nazw.

Napisy (Strings) w Pythonie definiuje się za pomocą apostrofu ' umieszczonego na początku i na końcu ciągu znaków. Może to być:

# Pojedyncze słowo:
'Cześć!'
    
# Fraza złożona z kilku słów:
'To też jest napis'
 
'Ten napis zawiera również cyfry 123 i inne znaki +-!@#$'
  
# Do stworzenia napisu możemy również użyć znaku "cudzysłowu", zamiast 'apostrofu':
"Napis stworzony za pomocą cudzysłowów"

# Pojedyncze słowo:

'Cześć!'

# Fraza złożona z kilku słów:

'To też jest napis'

'Ten napis zawiera również cyfry 123 i inne znaki +-!@#$'

# Do stworzenia napisu możemy również użyć znaku "cudzysłowu", zamiast 'apostrofu':

"Napis stworzony za pomocą cudzysłowów"

Te dwa sposoby zapisu napisów (za pomocą apostrofu '...' lub cudzysłowu "...") dają taki sam efekt końcowy. Ważne jest, aby zaczynać i kończyć napisy konsekwentnie tym samym znakiem.

'Musisz 'uważać' na typy cudzysłowów w tym samym napisie, bo może to doprowadzić do błędu jak tutaj.'

1 2	'Musisz 'uważać' na typy cudzysłowów w tym samym napisie, bo może to doprowadzić do błędu jak tutaj.'

Po wywołaniu tego tekstu Python zwróci błąd tego typu:

File "[ścieżka pliku .py]", line 26
    'Musisz 'uważać' na typy cudzysłowów w tym samym napisie, bo może to doprowadzić do błędu jak tutaj.'
                  ^
SyntaxError: invalid syntax

File "[ścieżka pliku .py]", line 26

'Musisz 'uważać' na typy cudzysłowów w tym samym napisie, bo może to doprowadzić do błędu jak tutaj.'

SyntaxError: invalid syntax

Powodem tego błędu jest to, że tym drugim apostrofem kończę mój napis, więc słowo uważać jest już poza napisem. Jeśli potrzebujesz użyć w tekście apostrofu lub cudzysłowu (np. pisząc po angielsku I'm lub cytując "kogoś"), to użyj kombinacji tych dwóch, czyli ' i " do stworzenia takiego tekstu. Przykład:

'To jest tekst "poprawnie" zapisany z cudzysłowami i apostrofami'
"To też jest tekst 'poprawnie' zapisany z cudzysłowami i apostrofami"

'To jest tekst "poprawnie" zapisany z cudzysłowami i apostrofami'

"To też jest tekst 'poprawnie' zapisany z cudzysłowami i apostrofami"

2. Wyświetlanie napisów (drukowanie)

Napisy możesz wyświetlić (wydrukować) za pomocą funkcji print(). Pamiętasz? Użyłem tej funkcji już w lekcji o liczbach.

print('Python dla inżynierów')

1 2	print('Python dla inżynierów')

Wywołanie tej linijki kodu zwróci nam ciąg znaków Python dla inżynierów.

Napisy są z reguły jednowierszowe. Jeśli jednak masz taką potrzebę, to możesz tworzyć napisy wielowierszowe. Tworzysz je dodając na początku i końcu ciągu znaków potrójne apostrofy '''...''' lub potrójne cudzysłowy """...""".

print('''Ten napis
ma
wiele
linii''')

print('''Ten napis

wiele

linii''')

Wynikiem tego będzie:

Ten napis
ma
wiele
linii

Ten napis

wiele

linii

Drugi sposób:

print('Możesz też użyć \n do stworzenia \nnowej linii w tekście.')
print('\n')
print('Widzisz teraz jako to działa?')

print('Możesz też użyć \n do stworzenia \nnowej linii w tekście.')

print('\n')

print('Widzisz teraz jako to działa?')

Po wywołaniu dostaniesz taki ciąg znaków:

Możesz też użyć 
 do stworzenia 
nowej linii w tekście.

Widzisz teraz jako to działa?

Możesz też użyć

do stworzenia

nowej linii w tekście.

Widzisz teraz jako to działa?

Jeśli chcesz wyświetlić jednocześnie kilka napisów, to wystarczy je wypisać rozdzielając przecinkami:

print('a', 'b', 'c')

1 2	print('a', 'b', 'c')

Wynikiem będzie: a b c. Poszczególne napisy zostaną połączone i rozdzielane domyślnie pojedynczą spacją (white space).

A co jeśli chcemy sami zdecydować jaki znak będzie rozdzielał poszczególne napisy? W tym celu na końcu funkcji dodajemy separator sep='[Twój znak]':

print('a', 'b', 'c', sep='...') # Tutaj separatorem będzie '...' (trzy kropki)
print('a', 'b', 'c', sep='')            # A tutaj separatora nie będzie (brak znaku)

print('a', 'b', 'c', sep='...') # Tutaj separatorem będzie '...' (trzy kropki)

print('a', 'b', 'c', sep='') # A tutaj separatora nie będzie (brak znaku)

Python wyświetli to jako:

a...b...c
abc

a...b...c

abc

Polskie znaki w skryptach Pythona

Interpreter Pythona przyjmuje domyślnie dla plików .py kodowanie ASCII. Jeżeli chcesz stosować polskie znaki (ą, ę, ć etc.), to powinieneś na początku kodu podać odpowiednie kodowanie. Ja zalecam kodowanie Unikod UTF-8. ASCII jest z nim w pełni kompatybilne i zawiera dodatkowo znaki specjalne wszystkich języków. Po zapisaniu pliku z tym kodowaniem należy dodać na początku pliku Pythona: #-*-coding: utf-8-*-. Ta informacja pozwala zorientować się jakie kodowanie przyjąłeś w Twoim pliku .py.

3. Podstawowe operacje na napisach

Napis jako zmienna

# Napisom, podobnie jak zmiennym, można przypisać nazwę:
str = 'abc'     # nazwa 'str' pochodzi od 'string'
print(str)

# Napisom, podobnie jak zmiennym, można przypisać nazwę:

str = 'abc' # nazwa 'str' pochodzi od 'string'

print(str)

Wynikiem będzie abc.

Długość napisów

Przydatną funkcją w napisach jest funkcja len(). Służy ona do sprawdzenia długości łańcucha znaków:

liczba_znakow = len('Ile znaków ma to zdanie?')
print(liczba_znakow)

liczba_znakow = len('Ile znaków ma to zdanie?')

print(liczba_znakow)

Funkcja len() zwróci nam, że to zdanie ma 24 znaki.

Operator indeksowania

Napisy, jak wspomniałem na początku, to łańcuchy znaków o określonej kolejności. Oznacza to, że Python może używać indeksów do wywołania poszczególnych znaków lub części danego łańcucha.

Do wywołania pojedynczego znaku w danym napisie, któremu odpowiada wybrany przez nas indeks, używamy nawiasów kwadratowych [] umieszczonych zaraz za tym napisem:

str = 'Python dla inżynierów'
print(str[0])

str = 'Python dla inżynierów'

print(str[0])

Po wywołaniu tego kodu Python zwróci nam znak P.

Zwróć uwagę, że indeksowanie w Pythonie zaczyna się od liczby 0. Zatem pierwszy znak w łańcuchu ma przypisany indeks 0, drugi – 1, trzeci – 2 itd.

print(str[1])       # drugi znak
print(str[-1])      # ostatni znak
print(str[-2])      # przedostatni

print(str[1]) # drugi znak

print(str[-1]) # ostatni znak

print(str[-2]) # przedostatni

Wynikiem będzie:

y
w
ó

Jeśli natomiast chcesz wyświetlić określony fragment łańcucha znaków, to operator indeksowania ma postać nazwa_zmiennej[od:do]. Przykład:

print(str[1:6])     # fragment napisu obejmujący znaki od drugiego do piątego
print(str[:3])      # od pierwszego (domyślnie jeśli nie podano) do trzeciego
print(str[2:])      # od trzeciego aż do końca
print(str[:])       # wszystkie znaki

print(str[1:6]) # fragment napisu obejmujący znaki od drugiego do piątego

print(str[:3]) # od pierwszego (domyślnie jeśli nie podano) do trzeciego

print(str[2:]) # od trzeciego aż do końca

print(str[:]) # wszystkie znaki

W efekcie dostaniemy:

ython
Pyt
thon dla inżynierów
Python dla inżynierów

ython

Pyt

thon dla inżynierów

Python dla inżynierów

Możesz również użyć ujemnych wartości indeksów:

print(str[-2:])      # dwa ostatnie znaki
print(str[:-1])      # od pierwszego do przedostatniego
print(str[3:-3])     # od czwartego do czwartego od końca

print(str[-2:]) # dwa ostatnie znaki

print(str[:-1]) # od pierwszego do przedostatniego

print(str[3:-3]) # od czwartego do czwartego od końca

Python zwróci tutaj:

ów
Python dla inżynieró
hon dla inżynie

ów

Python dla inżynieró

hon dla inżynie

Python pozwala również na wyświetlenie fragmentu łańcucha z zadanym krokiem (skok, co który znak ma być wyświetlony).

print(str[::1])     # Wyświetl wszystko, ale co jeden (każdy) znak
print(str[::2])     # Wyświetl wszystko, ale co drugi znak

# Możesz też wykorzystać to do odwrócenia napisu:
print(str[::-1])    # wyświetlenie znaków od końca do początku napisu

print(str[::1]) # Wyświetl wszystko, ale co jeden (każdy) znak

print(str[::2]) # Wyświetl wszystko, ale co drugi znak

# Możesz też wykorzystać to do odwrócenia napisu:

print(str[::-1]) # wyświetlenie znaków od końca do początku napisu

Wynikiem będzie odpowiednio:

Python dla inżynierów
Pto l nyirw
wóreinyżni ald nohtyP

Python dla inżynierów

Pto l nyirw

wóreinyżni ald nohtyP

4. Właściwości napisów

Modyfikacja napisów

Podobnie jak w innych językach (np. C#, Java) napisy w Pythonie są niemodyfikowalne (immutable), tj. po stworzeniu napisu nie można zmieniać lub zastępować w nim poszczególnych znaków. Zobaczmy to na naszym przykładzie str = 'Python dla inżynierów':

# Spróbujmy zmienić pierwszą literę na 'x'
str[0] = 'x'

# Spróbujmy zmienić pierwszą literę na 'x'

str[0] = 'x'

Po wywołaniu tej linii dostaniemy błąd:

File "[ścieżka pliku .py]", line 114, in &lt;module>
    str[0] = 'x'
TypeError: 'str' object does not support item assignment
&lt;/module>

File "[ścieżka pliku .py]", line 114, in <module>

str[0] = 'x'

TypeError: 'str' object does not support item assignment

</module>

Zwróć uwagę, że Python pokazuje bezpośrednio czego nie możesz zrobić – w tym wypadku nie możesz zmienić przypisania dla wybranego elementu.

Ale co możesz zrobić, to łączyć ze sobą napisy!

Łączenie napisów

# Napisy można ze sobą łączyć:
print('abc' + ' dodaj mnie')

# Napisy można ze sobą łączyć:

print('abc' + ' dodaj mnie')

Dostaniemy tutaj abc dodaj mnie.

Zauważ, że możesz też nadpisywać napisy (przypisać im nową wartość w miejsce starej). Przykład:

str = 'abc'
str = str + ' dodaj mnie'
print(str)

str = 'abc'

str = str + ' dodaj mnie'

print(str)

Wynikiem będzie abc dodaj mnie.

A co jeśli chcemy połączyć ze sobą tekst i liczbę?

print('abc = ' + 123)

1 2	print('abc = ' + 123)

Niestety, Python wyrzuci błąd:

File "[ścieżka pliku .py]", line 118, in &lt;module>
    print('abc = ' + 123)
TypeError: must be str, not int
&lt;/module>

File "[ścieżka pliku .py]", line 118, in <module>

print('abc = ' + 123)

TypeError: must be str, not int

</module>

Python nie pozwala na łączenie dwóch różnych typów obiektów jak str ('abc = ') i np. int (123). Rozwiązaniem tego problemu jest zamiana liczby na ciąg znaków za pomocą funkcji str() lub repr():

print('abc = ' + str(123))

1 2	print('abc = ' + str(123))

Python zwróci nam wtedy 'abc = 123'

Powielanie napisów

# Napisy można też powielać:
print('abc' * 10)

# Napisy można też powielać:

print('abc' * 10)

Python zwróci ciąg znaków abcabcabcabcabcabcabcabcabcabc.

Zauważ, że nie jest to typowe mnożenie, jak w przypadku liczb, tylko powielanie (powtórzenie). Różnica jest taka, że liczba powieleń musi być dodatnią liczbą całkowitą typu int.

# Nie można zatem mnożyć napisów przez liczbę inną niż typ 'int', np.:
print('abc' * 10.0)

# Nie można zatem mnożyć napisów przez liczbę inną niż typ 'int', np.:

print('abc' * 10.0)

Python zwróci wtedy błąd:

File "[ścieżka pliku .py]", line 131, in &lt;module>
    print('abc' * 10.0)
TypeError: can't multiply sequence by non-int of type 'float'
&lt;/module>

File "[ścieżka pliku .py]", line 131, in <module>

print('abc' * 10.0)

TypeError: can't multiply sequence by non-int of type 'float'

</module>

# Nie można też mnożyć napisów przez siebie same:
print('abc' * 'abc')

# Nie można też mnożyć napisów przez siebie same:

print('abc' * 'abc')

Python wyrzuci błąd:

File "[ścieżka pliku .py]", line 134, in &lt;module>
    print('abc' * 'abc')
TypeError: can't multiply sequence by non-int of type 'str'
&lt;/module>

File "[ścieżka pliku .py]", line 134, in <module>

print('abc' * 'abc')

TypeError: can't multiply sequence by non-int of type 'str'

</module>

Uwaga: Na pewno zwróciłeś uwagę na różnicę pomiędzy operacjami na napisach i na liczbach? Żeby rozwiać wszelkie wątpliwości weźmy dwa proste przykłady:

Dodawanie '2' + '2' nie da w wyniku liczby 4 tylko string '22',
podobnie mnożenie 4 * '2' nie da wyniku 8, tylko '2222'.

Widzisz teraz różnicę?

5. Metody wbudowane

Obiekty w Pythonie mają zwykle tzw. metody wbudowane (built-in methods). Metody, mówiąc najprościej, są to funkcje zaszyte w danym obiekcie (będę o tym mówił w kolejnych lekcjach), które mogą wykonywać polecenia na nich samych. Nie martw się jeśli nie wszystko jest tutaj zrozumiałe. Zajmiemy się tym później i nauczę Cię tworzenia własnych obiektów i funkcji.

Aby wywołać konkretną metodę trzeba po nazwie obiektu postawić kropkę . i następnie podać nazwę metody. Zasada jest taka: obiekt.metoda(parametr). Zerknij poniżej na kilka przykładów użycia metod dla stringów.

Formatowanie napisów

str = 'Python dla inżynierów'

# Możemy zamienić wszystkie litery na wielkie:
print(str.upper())

# Zamiana na małe litery też jest możliwa:
print(str.lower())

str = 'Python dla inżynierów'

# Możemy zamienić wszystkie litery na wielkie:

print(str.upper())

# Zamiana na małe litery też jest możliwa:

print(str.lower())

Dostaniemy z tego odpowiednio:

PYTHON DLA INŻYNIERÓW
python dla inżynierów

PYTHON DLA INŻYNIERÓW

python dla inżynierów

Przeszukiwanie napisów

# Możemy też sprawdzić czy szukany znak występuje w ciągu znaków:
print(str.index('o'))   # Zwraca indeks pierwszego wystąpienia szukanego znaku; w przypadku niewystępowania znaku zwraca błąd
print(str.find('o'))    # działa podobnie jak metoda index(); w przypadku braku znaku zwraca wartość -1

# Możemy też sprawdzić czy szukany znak występuje w ciągu znaków:

print(str.index('o')) # Zwraca indeks pierwszego wystąpienia szukanego znaku; w przypadku niewystępowania znaku zwraca błąd

print(str.find('o')) # działa podobnie jak metoda index(); w przypadku braku znaku zwraca wartość -1

Powyższe dwie metody zwrócą nam:

4
4

Jeśli chcemy dowiedzieć się tylko czy dany znak lub ciąg znaków występuje w łańcuchu, najlepiej wykorzystać do tego polecenie in:

str = 'Python dla inżynierów'

print('Python' in str)
print('Pascal' in str)

str = 'Python dla inżynierów'

print('Python' in str)

print('Pascal' in str)

W wyniku powyżej otrzymaliśmy wartości: True dla 'Python' (tak, 'Python' występuje w str) oraz False dla 'Pascal' (nie, 'Pascal' nie występuje w str).

Inne przydatne metody:

# Zliczanie liczby wystąpień znaku w napisie:
print(str.count('P'))
print(str.count('p'))
print(str.count('n'))

# Zliczanie liczby wystąpień znaku w napisie:

print(str.count('P'))

print(str.count('p'))

print(str.count('n'))

W wyniku dostaniemy:

1
0
3

Uwaga: Wielkość liter w Pythonie ma znaczenie! Spójrz na przykład powyżej. Dla wyrażenia str.count('p') Python zwrócił wartość 0, ponieważ w str nie występuję znak małe p.

# Zamiana znaków w tekście (zastępowanie)
print(str.replace('y','.'))

# Zamiana znaków w tekście (zastępowanie)

print(str.replace('y','.'))

Wynikiem będzie napis P.thon dla inż.nierów. Metoda ta pozwala na zastępowanie znaków w napisie. Jednak, jak powiedziałem wyżej, sam str pozostaje bez zmian (po wywołaniu print(str) dostaniemy niezmieniony napis).

Dzielenie / łączenie napisów

# Podział napisu na części według znaku separatora
print(str.split())      # Domyślny podział napisu przez spacje ('wite space')
print(str.split('y'))   # Podział napisu za pomocą 'y'

# Podział napisu na części według znaku separatora

print(str.split()) # Domyślny podział napisu przez spacje ('wite space')

print(str.split('y')) # Podział napisu za pomocą 'y'

Za pomocą metody split() otrzymujemy listę znaków wydzieloną separatorem. Powstała lista nie będzie zawierać znaku separatora (odpowiednio w przykładzie: znak spacji i y).

['Python', 'dla', 'inżynierów']
['P', 'thon dla inż', 'nierów']

['Python', 'dla', 'inżynierów']

['P', 'thon dla inż', 'nierów']

Nie przejmuj się jeśli nie wiesz jeszcze co to listy. Omówię je w następnych lekcjach. Tutaj wspominam o nich jedynie jako wynik działania funkcji.

# Można też podzielić napis wybranym ciągiem znaków:
s = '.'
print(s.join(str))      # Elementem dzielonym (iteratorem) będzie 'str'

# Można też podzielić napis wybranym ciągiem znaków:

s = '.'

print(s.join(str)) # Elementem dzielonym (iteratorem) będzie 'str'

Wynikiem działania join() będzie:

P.y.t.h.o.n. .d.l.a. .i.n.ż.y.n.i.e.r.ó.w

1 2	P.y.t.h.o.n. .d.l.a. .i.n.ż.y.n.i.e.r.ó.w

Metody wbudowane są bardzo pomocne w szybkim operowaniu na obiektach. Nie trzeba tracić czasu na tworzenie nowych funkcji, mamy je już wbudowane. Więcej na temat metod wbudowanych w stringach możesz znaleźć tutaj.

6. Formatowanie napisów

Przechodzimy teraz do, moim zdaniem, najciekawszej części tej lekcji – formatowania napisów.

Jeśli wykonuję jakieś obliczenia za pomocą algorytmów napisanych w Pythonie, to zawsze przychodzi etap wyświetlania wyników obliczeń. A dokładnie chodzi o sensowne sformatowanie wyników, żeby można było je wykorzystać dalej.

To, co daje nam Python to to, że możemy niemal dowolnie komponować dane i wyniki wg własnych potrzeb i upodobań. Pokażę Wam kilka przydatnych opcji.

Weźmy prosty przykład.

stolica = 'Dodoma'    # nowa stolica Tanzanii
kraj = 'Tanzania'
populacja = 53950935

print('Stolicą kraju ' + kraj + ' jest ' + stolica + '. Populacja kraju: ' + str(populacja) + ' mieszkańców.')

stolica = 'Dodoma' # nowa stolica Tanzanii

kraj = 'Tanzania'

populacja = 53950935

print('Stolicą kraju ' + kraj + ' jest ' + stolica + '. Populacja kraju: ' + str(populacja) + ' mieszkańców.')

Wynikiem będzie tekst Stolicą kraju Tanzania jest Dodoma. Populacja kraju: 53950935 mieszkańców.

Wygląda nienajgorzej, prawda? Ale można też się pogubić z tymi znakami jak + itp. I jeszcze pilnowanie tych spacji… A może by zrobić to tak:

Formatowanie napisów za pomocą `%`

print('Stolicą kraju %s jest %s. Populacja kraju: %d mieszkańców.' % (kraj, stolica, populacja))

1 2	print('Stolicą kraju %s jest %s. Populacja kraju: %d mieszkańców.' % (kraj, stolica, populacja))

Wynik jest identyczny: Stolicą kraju Tanzania jest Dodoma. Populacja kraju: 53950935 mieszkańców.

Prawda, że lepiej? Taki sposób odwołania do zmiennych za pomocą % jest dużo łatwiejszy, czytelniejszy i mniej podatny na błędy. Za pomocą % możemy w Pythonie odwoływać się do m.in. następujących typów obiektów:

%s – napis, łańcuch znaków,
%d – liczba całkowita,
%f – liczba rzeczywista, zmiennoprzecinkowa,
%e – liczba rzeczywista w notacji naukowej.

Dzięki odwołaniom możemy też określać dokładność wyświetlanych zmiennych. Przykład:

print('Najpopularniejsze stałe matematyczne to %s = %.2f i %s = %.3f.' % ('pi', 3.141593, 'e', 2.718282))

1 2	print('Najpopularniejsze stałe matematyczne to %s = %.2f i %s = %.3f.' % ('pi', 3.141593, 'e', 2.718282))

Wynik: Najpopularniejsze stałe matematyczne to pi = 3.14 i e = 2.718.

Formatowanie napisów za pomocą metody `format()`

Jest jeszcze inny sposób formatowania napisów – metoda format(). Wygląda podobnie do odwołania za pomocą % z drobnymi różnicami. Sprawdźcie sami na przykładzie ze stolicą:

print('Stolicą kraju {} jest {}. Populacja kraju: {} mieszkańców.'.format(kraj, stolica, populacja))
print('Stolicą kraju {2} jest {0}. Populacja kraju: {1} mieszkańców.'.format(stolica, populacja, kraj))  # wywołanie zmiennej za pomocą indeksu (odwrócona kolejność)
print('Stolicą kraju {kr} jest {st}. Populacja kraju: {pop} mieszkańców.'.format(kr=kraj, st=stolica, pop=populacja))   # wywołanie do zmiennej przez nazwę

print('Stolicą kraju {} jest {}. Populacja kraju: {} mieszkańców.'.format(kraj, stolica, populacja))

print('Stolicą kraju {2} jest {0}. Populacja kraju: {1} mieszkańców.'.format(stolica, populacja, kraj)) # wywołanie zmiennej za pomocą indeksu (odwrócona kolejność)

print('Stolicą kraju {kr} jest {st}. Populacja kraju: {pop} mieszkańców.'.format(kr=kraj, st=stolica, pop=populacja)) # wywołanie do zmiennej przez nazwę

Wszystkie trzy funkcje dadzą ten sam wynik: Stolicą kraju Tanzania jest Dodoma. Populacja kraju: 53950935 mieszkańców..

Więcej ciekawych przykładów z wykorzystaniem metody format() znajdziecie tutaj.

7. Przykład zastosowania stringów: Raport z obliczeń

W ostatniej lekcji nauczyłeś się programować proste procedury obliczeniowe oparte o działania arytmetyczne. Tutaj też Ci się to przyda. W tym przykładzie nauczę Cię jak wyświetlać przykładowe wyniki obliczeń, żebyś mógł wykorzystać to bezpośrednio w Twoich obliczeniach.

Napiszemy krótką procedurę do obliczania naprężeń normalnych i sformatujemy dane i wyniki tak, żeby powstał z tego raport z obliczeń. Wykorzystując print() i inne poznane funkcje możesz dowolnie formatować dane i wyniki obliczeń, które chcesz wyświetlić.

#!/usr/bin/env python
#-*-coding: utf-8-*-

'''
Obliczanie naprężeń normalnych dla przekroju prostokątnego
(c) www.oProjektowaniu.pl | 2017
'''

# -----------------------------------------------------------
# DANE
# -----------------------------------------------------------

b = 0.2                 # Szerokość przekroju w [m]
h = 0.6                 # Wysokość przekroju w [m]

N = 100                 # Siła podłużna w [kN], (+) rozciąganie / (-) ściskanie
My = 25                 # Moment zginający w [kNm], (+) rozciąganie włókien dolnych / (-) rozciąganie włókien górnych

# -----------------------------------------------------------
# OBLICZENIA
# -----------------------------------------------------------
A = b*h                 # Pole powierzchni
Iy = b * h**3 / 12      # Moment bezwładności

z = h/2                 # Współrzędna względem środka ciężkości
Wy = Iy / z             # Wskaźnik wytrzymałości

sigY_gora = (N/A) - (My*z/Iy)
sigY_dol = (N/A) + (My*z/Iy)
sigY_srodek = (N/A)

# -----------------------------------------------------------
# WYDRUK WYNIKOW
# -----------------------------------------------------------
line = 60
sep = '-'

print(line*sep)
print('DANE')
print(line*sep)
print('  Przekrój prostokątny: %s = %.2f m/%.2f m' % ('b/h'.rjust(7), b, h))
print('  Wskaźnik wytrzymałości: %s = %.3E m3' % ('Wy'.rjust(5), Wy))
print('')
print(line*sep)
print('WYNIKI OBLICZEŃ')
print(line*sep)
print('  Naprężenia normalne: %s = %+.2f MPa %s' % ('sig.g'.rjust(8), sigY_gora / 1000, '(włókna górne)'.rjust(15)))
print('%s = %+.2f MPa %s' % ('sig.0'.rjust(31), sigY_srodek / 1000, '(oś obojętna)'.rjust(15)))
print('%s = %+.2f MPa %s' % ('sig.d'.rjust(31), sigY_dol / 1000, '(włókna dolne)'.rjust(15)))

#!/usr/bin/env python

#-*-coding: utf-8-*-

'''

Obliczanie naprężeń normalnych dla przekroju prostokątnego

'''

# -----------------------------------------------------------

# DANE

# -----------------------------------------------------------

b = 0.2 # Szerokość przekroju w [m]

h = 0.6 # Wysokość przekroju w [m]

N = 100 # Siła podłużna w [kN], (+) rozciąganie / (-) ściskanie

My = 25 # Moment zginający w [kNm], (+) rozciąganie włókien dolnych / (-) rozciąganie włókien górnych

# -----------------------------------------------------------

# OBLICZENIA

# -----------------------------------------------------------

A = b*h # Pole powierzchni

Iy = b * h**3 / 12 # Moment bezwładności

z = h/2 # Współrzędna względem środka ciężkości

Wy = Iy / z # Wskaźnik wytrzymałości

sigY_gora = (N/A) - (My*z/Iy)

sigY_dol = (N/A) + (My*z/Iy)

sigY_srodek = (N/A)

# -----------------------------------------------------------

# WYDRUK WYNIKOW

# -----------------------------------------------------------

line = 60

sep = '-'

print(line*sep)

print('DANE')

print(line*sep)

print(' Przekrój prostokątny: %s = %.2f m/%.2f m' % ('b/h'.rjust(7), b, h))

print(' Wskaźnik wytrzymałości: %s = %.3E m3' % ('Wy'.rjust(5), Wy))

print('')

print(line*sep)

print('WYNIKI OBLICZEŃ')

print(line*sep)

print(' Naprężenia normalne: %s = %+.2f MPa %s' % ('sig.g'.rjust(8), sigY_gora / 1000, '(włókna górne)'.rjust(15)))

print('%s = %+.2f MPa %s' % ('sig.0'.rjust(31), sigY_srodek / 1000, '(oś obojętna)'.rjust(15)))

print('%s = %+.2f MPa %s' % ('sig.d'.rjust(31), sigY_dol / 1000, '(włókna dolne)'.rjust(15)))

W efekcie dostaniemy następujący wydruk:

------------------------------------------------------------
DANE
------------------------------------------------------------
  Przekrój prostokątny:     b/h = 0.20 m/0.60 m
  Wskaźnik wytrzymałości:    Wy = 1.200E-02 m3
------------------------------------------------------------
WYNIKI OBLICZEŃ
------------------------------------------------------------
  Naprężenia normalne:    sig.g = -1.25 MPa  (włókna górne)
                          sig.0 = +0.83 MPa   (oś obojętna)
                          sig.d = +2.92 MPa  (włókna dolne)

------------------------------------------------------------

DANE

------------------------------------------------------------

Przekrój prostokątny: b/h = 0.20 m/0.60 m

Wskaźnik wytrzymałości: Wy = 1.200E-02 m3

------------------------------------------------------------

WYNIKI OBLICZEŃ

------------------------------------------------------------

Naprężenia normalne: sig.g = -1.25 MPa (włókna górne)

sig.0 = +0.83 MPa (oś obojętna)

sig.d = +2.92 MPa (włókna dolne)

Tak przygotowaną notatkę obliczeniową możesz wykorzystać bezpośrednio wklejając ją do Twojego projektu. Metoda jest prosta i pozwala na radzenie sobie z problemami, których nie możesz ogarnąć typowym oprogramowaniem.

Sposób formatowania notatek jest oczywiście dowolny. Można je rozbudowywać, pokazywać lub ukrywać wybrane przez Ciebie informacje. Pokazałem tutaj prosty przykład, w którym wykorzystałem też inne przydatne opcje tekstu (np. rjust() – wyrównywanie do prawej). Przykład ten oczywiście nie rozwiązuje wszystkich problemów (np. jednostki SI, grafiki, zapis do PDF etc.), ale cierpliwości :) Będzie niedługo o tym więcej. Póki co eksperymentuj i zobacz jak to działa z innymi funkcjami!

Podsumowanie

A teraz krótkie podsumowanie. W tej lekcji nauczyłeś się tworzyć i wyświetlać napisy w Pythonie. Poznałeś właściwości napisów (jak len(), indeksowanie znaków etc.). Umiesz operować na napisach – łączyć je, powielać, przeszukiwać etc. Wiesz też jak formatować napisy, żeby wyglądały tak, jak tego chcesz. Potrafisz już tworzyć proste i szybkie raporty z Twoich obliczeń.

Możesz też ściągnąć spakowany plik .py z kodem, który pokazałem w tej lekcji.

Teraz spróbuj napisać własną procedurę obliczeniową i utworzyć dla niej raport z tych obliczeń. Co to będzie? Jeśli potrzebujesz pomocy – napisz mi o tym w komentarzu!

W następnym poście zajmiemy się tzw. listami!

Wpisy z cyklu „Python dla inżynierów„:

Podziel się z innymi:

4 komentarze

icebox pisze:

3 marca 2023 o 15:13

a jak dodać tekst w „” np. Przykro mi, że nie spełniła Twoich oczekiwań, ale mamy ścisłą politykę „bez zwrotów” w przypadku produktów.

Odpowiedz
- Łukasz | oProjektowaniu.pl pisze:
  
  3 marca 2023 o 15:21
  
  Cześć, użyj: \”tekst w cudzysłowie\”
  
  Odpowiedz
  - icebox pisze:
    
    4 marca 2023 o 00:37
    
    Dzięki za pomoc
    
    Odpowiedz
Daniel pisze:

2 stycznia 2022 o 18:55

Świetne!!! Dziękuję!!!

Odpowiedz

Python dla inżynierów: #2 Napisy (Strings)

1. Tworzenie napisów

2. Wyświetlanie napisów (drukowanie)

Polskie znaki w skryptach Pythona

3. Podstawowe operacje na napisach

Napis jako zmienna

Długość napisów

Operator indeksowania

4. Właściwości napisów

Modyfikacja napisów

Łączenie napisów

Powielanie napisów

5. Metody wbudowane

Formatowanie napisów

Przeszukiwanie napisów

Dzielenie / łączenie napisów

6. Formatowanie napisów

Formatowanie napisów za pomocą `%`

Formatowanie napisów za pomocą metody `format()`

7. Przykład zastosowania stringów: Raport z obliczeń

Podsumowanie

4 komentarze

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Newsletter

Ostatnie wpisy

Archiwa

Najnowsze komentarze

1. Tworzenie napisów

2. Wyświetlanie napisów (drukowanie)

Polskie znaki w skryptach Pythona

3. Podstawowe operacje na napisach

Napis jako zmienna

Długość napisów

Operator indeksowania

4. Właściwości napisów

Modyfikacja napisów

Łączenie napisów

Powielanie napisów

5. Metody wbudowane

Formatowanie napisów

Przeszukiwanie napisów

Dzielenie / łączenie napisów

6. Formatowanie napisów

Formatowanie napisów za pomocą %

Formatowanie napisów za pomocą metody format()

7. Przykład zastosowania stringów: Raport z obliczeń

Podsumowanie

4 komentarze

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Newsletter

Tagi

Ostatnie wpisy

Archiwa

Najnowsze komentarze

Formatowanie napisów za pomocą `%`

Formatowanie napisów za pomocą metody `format()`